انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۶)

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۶)

۱۳۹۲ → ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ ← ۱۴۰۰

نامزد حسن روحانی سید ابراهیم رئیسی محمدباقر قالیباف حزب حزب اعتدال و توسعه جامعه روحانیت مبارز جمعیت پیشرفت و عدالت ایران اسلامی   نامزد اسحاق جهانگیری سید مصطفی میرسلیم سید مصطفی هاشمی‌طبا حزب حزب کارگزاران سازندگی حزب مؤتلفه اسلامی مستقل

نقشه انتخاباتی ۱۳۹۶

رئیس‌جمهور پیش از انتخابات حسن روحانی حزب اعتدال و توسعه رئیس‌جمهور برگزیده اعلام‌نشده

دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ برگزار خواهد شد.^[۱][۲] همزمان پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار خواهد شد.^[۳] نام‌نویسیِ داوطلبان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ آغاز شد و تا ۵ روز ادامه داشت. پس از اعلام نام نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده، ایشان از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت (جمعاً به‌مدتِ ۲۰ روز) برای تبلیغات انتخاباتی فرصت خواهند داشت.^[۴] رئیس جمهور فعلی، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی است.

روند برگزاری

بر اساس مادهٔ ۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری، وزارت کشور موظف است حداقل پنج ماه پیش از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری (۱۲ اسفند) مقدمات اجرای انتخابات را فراهم آورد.

نام‌نویسی نامزدان از سه‌شنبه ۲۲ ام تا شنبه ۲۶ فروردین انجام شد. تبلیغات نیز از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت پس از اعلام نامزدان تأییدشده خواهد بود.

انتخابات جمعه ۲۹ اردیبهشت انجام می‌شود.^[۵]

روش

انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران با روش دومرحله‌ای برای یک دورهٔ چهار ساله انجام می‌شود. در صورتی که هیچ نامزدی نتواند اکثریت مطلق (۱+۵۰٪) را به‌دست‌آورد، انتخابات در روز جمعهٔ بعدی بین دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده باشند انجام خواهد شد.^[۶]

تشخیص صلاحیت افرادی که برای نامزدی نام‌نویسی می‌کنند به عهدهٔ شورای نگهبان قانون اساسی است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شروط زیر برای نامزدهای ریاست‌جمهوری آورده شده:

• رجل مذهبی و سیاسی
• ایرانی‌الاصل
• تابع ایران‏
• مدیر و مدبر
• دارای حسن سابقه و امانت و تقوی‏
• مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران‏
• مؤمن و معتقد به مذهب رسمی کشور

زمان‌بندی

برنامه زمان‌بندی انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به شرح زیر است:^[۷]

• ۲۲ فروردین ۹۶: صدور دستور شروع انتخابات توسط وزیر کشور
• ۲۲ تا ۲۴ فروردین ۹۶: تشکیل هیئت اجرایی توسط فرمانداری‌ها
• ۲۲ تا ۲۶ فروردین ۹۶: ثبت نام از داوطلبان به مدت ۵ روز (از زمان صدور دستور شروع انتخابات)
• ۲۷ تا ۳۱ فروردین ۹۶: رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
• ۱ تا ۵ اردیبهشت ۹۶: تمدید مهلت رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
• ۶ تا ۷ اردیبهشت ۹۶: انتشار اسامی نامزدها توسط وزارت کشور
• ۸ تا ۲۷ اردیبهشت ۹۶: تبلیغات انتخاباتی نامزدها
• ۲۸ اردیبهشت ۹۶: ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی نامزدها
• ۲۹ اردیبهشت ۹۶: اخذ رأی

نامزدان

نام‌نویسی از نامزدان از ۲۲ تا ۲۶ فروردین انجام شد. در پایان روند نام‌نویسی که در ساختمان وزارت کشور انجام گرفت، جمعاً ۱۶۳۶ نفر ثبت‌نام کردند؛ از این تعداد ۱۳۷ نفر زن و ۱۴۹۹ نفر مرد بودند. جوان‌ترین ثبت‌نام کننده ۱۸ سال و مسن‌ترین ۹۲ سال داشت.^[۸]

نام‌نوشتگان سرشناس

صاحب‌منصبان مهم سابق و فعلی

زمان ثبت‌نام	نام نامزد	نگاره	سمت یا سوابق	حزب یا گروه سیاسی	وضعیت
۲۲ فروردین	سید مصطفی میرسلیم[۹]		عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری و مشاور عالی رئیس‌جمهور آیت‌الله خامنه‌ای، وزیر ارشاد دولت دوم هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه		تأیید صلاحیت
۲۲ فروردین	قاسم شعله‌سعدی[۱۰]		نماینده مجلس سوم و چهارم و ششم		عدم احراز صلاحیت
۲۳ فروردین	مسعود زریبافان[۱۱]		رئیس بنیاد شهید و معاون رئیس‌جمهور در دولت دوم احمدی‌نژاد، نمایندهٔ شورای شهر دوم تهران		عدم احراز صلاحیت
۲۳ فروردین	حمید بقایی[۱۲]		رئیس سازمان میراث فرهنگی در دولت احمدی‌نژاد، معاون اجرایی دولت دوم احمدی‌نژاد		عدم احراز صلاحیت
۲۳ فروردین	محمود احمدی‌نژاد[۱۳]		رئیس‌جمهور پیشین، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، شهردار پیشین تهران، استاندار پیشین اردبیل در حمایت از حمید بقایی[۱۴]		عدم احراز صلاحیت
۲۳ فروردین	موسی‌الرضا ثروتی[۱۵]		نماینده مجلس هفتم تا نهم		عدم احراز صلاحیت
۲۳ فروردین	محمدعلی پورمختار[۱۶]		نماینده مجلس نهم و دهم		عدم احراز صلاحیت
۲۴ فروردین	حسن سبحانی[۱۷]		نماینده مجلس پنجم تا هفتم		عدم احراز صلاحیت
۲۴ فروردین	سید مصطفی هاشمی‌طبا[۱۸]		وزیر صنایع سنگین دولت باهنر، وزیر صنایع دولت اول موسوی، رئیس سازمان تربیت بدنی دولت دوم هاشمی رفسنجانی و دولت اول خاتمی، نامزد تأییدشدهٔ در انتخابات ۱۳۸۰		تأیید صلاحیت
۲۴ فروردین	سید احمد کاشانی[۱۹]		نمایندهٔ مجلس اول و دوم		عدم احراز صلاحیت
۲۴ فروردین	سید محمد غرضی[۲۰]		نمایندهٔ مجلس نخست، وزیر نفت دولت باهنر و دولت اول موسوی، وزیر پست دولت دوم موسوی دولت هاشمی رفسنجانی، نمایندهٔ شورای شهر اول تهران، نامزد تأییدشدهٔ انتخابات ۱۳۹۲		عدم احراز صلاحیت
۲۴ فروردین	سید هاشم بطحایی گلپایگانی[۲۱]		نمایندهٔ مجلس خبرگان رهبری پنجم		عدم احراز صلاحیت
۲۴ فروردین	علی یوسف‌پور[۲۲]		نمایندهٔ مجلس دوم تا چهارم، معاون پیشین وزیر رفاه، مدیر مسئول روزنامه سیاست روز		عدم احراز صلاحیت
۲۵ فروردین	حسن نوروزی[۲۳]		نمایندهٔ مجلس هشتم و دهم		عدم احراز صلاحیت
۲۵ فروردین	مصطفی کواکبیان[۲۴]		نمایندهٔ مجلس هشتم و دهم، دبیرکل حزب مردم‌سالاری		عدم احراز صلاحیت
۲۵ فروردین	اعظم طالقانی[۲۵]		نمایندهٔ مجلس اول، دبیرکل جامعهٔ زنان انقلاب اسلامی		عدم احراز صلاحیت
۲۵ فروردین	علیرضا زاکانی[۲۶]		نماینده مجلس هفتم تا نهم		عدم احراز صلاحیت
۲۵ فروردین	حسن روحانی[۲۷]		رئیس‌جمهور کنونی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندهٔ مجلس خبرگان رهبری، دبیر شورای عالی امنیت ملی دولت هاشمی رفسنجانی و خاتمی، نمایندهٔ مجلس دوم تا پنجم		تأیید صلاحیت
۲۵ فروردین	سید ابراهیم رئیسی[۲۸]		متولی آستان قدس رضوی، نمایندهٔ پیشین مجلس خبرگان رهبری، دادستان پیشین کل کشور، معاون اول پیشین قوه قضائیه، رئیس پیشین سازمان بازرسی کل کشور		تأیید صلاحیت
۲۶ فروردین	صادق خلیلیان[۲۹]		وزیر جهاد کشاورزی دولت دوم احمدی‌نژاد		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	عوض حیدرپور[۳۰]		نماینده مجلس هفتم تا نهم		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	عبدالحسن مقتدایی[۳۱]		نماینده مجلس سوم و چهارم، استاندار پیشین خوزستان و هرمزگان		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	علیرضا منادی[۳۲]		نماینده مجلس هشتم و نهم		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	محمدمهدی زاهدی[۳۳]		نماینده مجلس نهم و دهم، وزیر آموزش عالی دولت احمدی‌نژاد، سفیر پیشین ایران در مالزی		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	سید احمد موسوی[۳۴]		نماینده مجلس سوم و چهارم و هفتم، معاون حقوقی و پارلمانی دولت نخست احمدی‌نژاد، سفیر پیشین ایران در سوریه		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	قدرت‌علی حشمتیان[۳۵]		نماینده مجلس پنجم، رییس خانه احزاب		انصراف پیش از اعلان صلاحیت‌ها [۳۶]
۲۶ فروردین	حمیدرضا حاجی‌بابایی[۳۷]		نماینده مجلس پنجم تا هشتم و دهم، وزیر آموزش و پرورش دولت دوم احمدی‌نژاد		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	محسن رهامی[۳۸]		نماینده مجلس اول و دوم، دبیرکل انجمن مدرسین دانشگاه‌ها، عضو شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	محمد هاشمی رفسنجانی[۳۹]		عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس پیشین سازمان صداو سیما		عدم احراز صلاحیت
۲۶ فروردین	محمدباقر قالیباف[۴۰]		شهردار تهران، فرمانده پیشین نیروی انتظامی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۹۲		تأیید صلاحیت
۲۶ فروردین	اسحاق جهانگیری[۴۱]		معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس حزب کارگزاران سازندگی، وزیر پیشین معادن و فلزات، وزیر پیشین صنایع و معادن، نماینده مجلس دوم و سوم		تأیید صلاحیت

دیگر نامزدان

نامزدهای تأیید شده از سوی شورای نگهبان

در ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ ستاد انتخابات کشور با صدور اطلاعیه شماره هشت خود، شش نامزد احراز صلاحیت شده انتخابات ریاست‌جمهوری را معرفی کرد:^[۶۶]

• سید مصطفی آقا میرسلیم، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی
• حسن روحانی، رئیس جمهور کنونی ایران
• اسحاق جهانگیری، معاون اول کنونی رئیس جمهور ایران
• سید ابراهیم رئیسی، متولی آستان قدس رضوی
• محمدباقر قالیباف، شهردار تهران
• سید مصطفی هاشمی‌طبا، رئیس سابق سازمان تربیت بدنی

صلاحیت محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، و معاون سابق او حمید بقایی برای انتخابات ریاست‌جمهوری رد شده است. همچنین محمد غرضی، نامزد دور قبل انتخابات ریاست جمهوری ایران، علیرضا زاکانی و حمیدرضا حاجی‌بابایی، دو نفر از نامزدهای جبهه مردمی انقلاب اسلامی (جمنا)، محمد هاشمی، رئیس پیشین سازمان صدا و سیما و برادر اکبر هاشمی رفسنجانی نیز از جمله چهره‌هایی هستند که شورای نگهبان صلاحیت آن‌ها را در این دوره تأیید نکرده است. مصطفی کواکبیان، محسن رهامی، اعظم طالقانی و قاسم شعله‌سعدی از جمله دیگر چهره‌های سرشناسی هستند که شورای نگهبان صلاحیت آنها را رد کرده است.